Żłobek Odolany Warszawa – Karuzella 2

Więcej na stronie www Karuzelli 😉

Przeczytaj więcej o ozonowaniu

Fundamenty umiejętności muzycznych należy budować już we wczesnym dzieciństwie, aby dziecko wprowadzać w świat muzyki i rozwijać zdolności muzyczne, które są w fazie rozwojowej. Jeśli stworzymy dzieciom warunki i będziemy uczyć je odbierać muzykę, to na pewno ich rozwój muzyczny, zainteresowania osiągną swój cel w przyszłości. Jak wskazuje specjalistyczna literatura metodyczna, ukierunkowana na umuzykalnianie niemowląt i małych dzieci, to aktywność muzyczna człowieka rozwija się poprzez bezpośredni kontakt i doświadczenia już we wczesnym dzieciństwie.

Dziecko w świecie dźwięku / Żłobek Odolany, Wola Warszawa / Karuzella nr 2 - Czysty Żłobek

Żyjemy w świecie wypełnionym brzmieniami. Badacze udowodnili, iż już sześciomiesięczny płód ludzki może odbierać wrażenia słuchowe ze świata zewnętrznego. Samo wnętrze ciała matki jest źródłem wielu dźwięków (praca systemu trawiennego, oddechowego, uderzenia serca). Z pewnością dźwięki, jakie słyszy płód, są odmienne od tych, które docierają do człowieka funkcjonującego w świecie zewnętrznym, choćby z tego powodu, że płód otoczony jest płynem. Jeszcze kilka dni po narodzeniu płyn ten pozostaje w uchu, chroniąc delikatny narząd przed kakofonią dźwięków. Ale już wówczas jeden z dźwięków jest dokładnie taki sam, z jakim spotka się dziecko w świecie pozapłodowym - to tembr i rytm mowy matki. Pomimo to, że zdrowy narząd słuchu jest od samego początku przystosowany do pełnienia swojej funkcji, to jednak mózg człowieka musi nauczyć się z nim „współpracować”. / Żłobek Odolany, Wola Warszawa

W momencie narodzin słyszymy wszystko, jednak nie umiemy selekcjonować dźwięków. Do mózgu niemowlęcia docierają bowiem nie tylko one same, ale także ich odbicia (np. trzaśnięcie drzwiami słyszy ono nie raz, ale kilkakrotnie, za każdym razem coraz ciszej). Orientacja dźwiękowa możliwa jest także dlatego, że mamy dwoje uszu. Odległość każdego ucha od źródła dźwięku jest odmienna. W ciągu lat życia mózg uczy się porównania czasu, jaki potrzebny jest, aby dźwięk dotarł do jednego i drugiego ucha. Różnica czasowa służy do określenia kierunku z jakiego dźwięk pochodzi.

Około czwartego miesiąca życia niemowlę zaczyna lokalizować źródła dźwięku. Potrafi już obracać główkę w stronę osoby mówiącej, szuka wzrokiem grającej zabawki czy dzwoniącego telefonu. Jego słuch się wyostrza, dlatego wybudzić go teraz mogą nawet niezbyt intensywne dźwięki (np. stuknięcie pokrywki garnka w kuchni czy klakson na ulicy). Wkrótce jego mózg nauczy się selekcjonować dźwięki i skupiać się na tych, które w danej chwili są dla niego istotne. Kilkumiesięczny maluch poznaje też głosy swoich rodziców. Około piątego miesiąca zaczyna gaworzyć, co oznacza, że słyszy docierające doń odgłosy (gaworzą wyłącznie dzieci słyszące). Gdy maluch kończy pół roku, zaczyna nawiązywać wyraźny kontakt z otoczeniem. Rozumie, że wypowiadane słowa kierowane są właśnie do niego i reaguje na nie ożywieniem. Pomiędzy szóstym a dwunastym miesiącem życia dziecko uczy się rozumieć poszczególne dźwięki. Po dziesiątym miesiącu życia dziecko powinno reagować na ciche wołanie po imieniu z odległości 1,5-3 metrów. Pod koniec pierwszego roku życia zaczyna wypowiadać swoje pierwsze słowa (na ogół są to wyrazy mama, dada, baba itp.), naśladując ton głosu rodziców oraz reagować na muzykę. Wtedy też żywo zaczyna interesować się zabawkami wydającymi dźwięki, z przyjemnością słucha muzyki, lubi wszelkie rymowanki, piosenki i słowne zabawy.

Od zdrowego narządu słuchu zależy prawidłowy rozwój głosu człowieka. Bez słuchu nie byłoby mowy, nie byłoby także muzyki i śpiewu. Słuch jest używany do lokalizacji dźwięków, które nadchodzą z zewnątrz, natomiast głos zajmuje przestrzeń wewnętrzną, pochodzi ze środka jestestwa. W ten sposób głos jest skierowany na zewnątrz, choć zorientowany jest na to, co wewnątrz człowieka. Natomiast słuch skierowany jest do wewnątrz, lecz zorientowany jest na to, co pozostaje poza człowiekiem. Ucho jest organem nadzorczym kontrolującym mowę i śpiew. W ślad za upośledzeniem słuchu idą wady wymowy. Zdrowe ucho, a więc dobry słuch fizjologiczny, czyli zdolność słyszenia, jest podstawą doskonalenia słuchu muzycznego, a w szczególności tych jego rodzajów, które wiążą się ze spostrzeganiem wysokości słyszanego dźwięku, jego barwy i jakości.

Muzyka i język mają wiele wspólnych elementó[w:] porządek, strukturę, rytm, częstotliwość. Płód reaguje na muzykę zmianami aktywności ruchowej, niemowlęta potrafią imitować proste rytmy, gaworzenie małego dziecka zawiera w sobie pewną melodię i intonację. Maria Manturzewska, Barbara Kamińska podkreślają, iż pierwsze lata życia dziecka są fundamentalnym okresem kształtowania się naturalnej muzykalności człowieka. Wtedy rozwija się muzyczna i poznawcza wrażliwość, spontaniczna aktywność, wreszcie sama motywacja do obcowania z muzyką. W późniejszym czasie nawet najbardziej intensywne działania nie są w stanie nadrobić braków powstałych we wczesnym dzieciństwie. / Żłobek Odolany, Wola Warszawa

Wprowadzanie dziecka w muzykę rozpoczyna się od słuchania, podobnie jak ma to miejsce w przypadku wprowadzania w werbalną komunikację. Dziecko absorbuje to, co słyszy, potem zaczyna naśladować pojedyncze dźwięki, aby w końcu zacząć posługiwać się całymi muzycznymi obrazami. Jeśli zadbamy o możliwie najwcześniejszy kontakt dziecka z muzyką, zacznie ono budować w sobie swoistego rodzaju „słownik muzyczny”, który stanie się podstawą do dalszej nauki muzyki. Przypatrzmy się choćby „sukcesowi” Metody Języka Ojczystego Shinichi’ego Suzuki. Przyrównał on możliwości opanowania gry na instrumencie (konkretnie skrzypiec, gdyż sam grał na tym instrumencie) do znajomości trudnego języka japońskiego. Znakomita większość urodzonych w Japonii dzieci umie posługiwać się językiem japońskim, gdyż od samego początku są „zanurzone” w tym języku. Nie ma znaczenia, czy dziecko ma jakieś wybitne uzdolnienia do posługiwania się tym językiem, czy też nie. Każde, po jakimś czasie, płynnie mówi po japońsku. Suzuki doszedł do przekonania, iż z każdego przeciętnie rozwijającego się dziecka można „uczynić szlachetną istotę i doskonałego muzyka”. „Kształci” on talent, podobnie jak uczy się języka: początkowo przez naśladowanie, później przez obecność nauczyciela czy rodzica i korygowanie błędów. Wychodzi z założenia, że najmłodsze nawet dziecko najlepiej nauczy się nowych rzeczy, gdy będzie naśladować dorosłych. Dlatego podczas nauki gry na instrumencie początkowo dziecko uczy się wraz z osobą dorosłą, najczęściej z matką, którą po prostu naśladuje. Z czasem umiejętności dziecka przewyższają te, którymi dysponuje matka, a wtedy jej rola ogranicza się do obecności i mobilizowania dziecka do dalszych postępów. / Żłobek Odolany, Wola Warszawa

Suzuki uważa, iż każdy, normalnie rozwijający się człowiek jest w stanie opanować kod muzyczny, podobnie jak znakomita większość ludzkiej populacji jest w stanie opanować język mówiony. Wartości, jakie niesie z sobą edukacja muzyczna, w literaturze rozważa się w trzech kategoriach:

- recepcyjno-pasywnej (przygotowanie dziecka do odbioru i obcowania z muzyką),
- aktywnej (oznacza aktywne uczestnictwo w muzyce i przez to wykorzystanie wychowawczych walorów muzyki),
- wartościująco -refleksyjnej (wskazywanie i wyjaśnianie wartości estetycznych i moralnych).

Podstawowe cele fundamentalnej edukacji muzycznej, kontaktu z muzyką dotyczą przede wszystkim rozbudzania zamiłowań do muzyki, nauki śpiewania piosenek, kształtowania umiejętności słuchania prostych utworów muzycznych, kształcenia wrażliwości muzycznej i dbania o prawidłowy rozwój podstawowych zdolności muzycznych takich, jak: poczucie rytmu, melodii, tempa, uwagi. Jako drugoplanowe traktowane są cele zdrowotne (zapobieganie wadom postawy, kształtowanie motoryki, sprawności i estetyki ruchu) i wychowawcze (dostarczanie radości, kształcenie poczucia porządku, dyscypliny i komunikacji). Wszystkie te cele osiągane są podczas zajęć  umuzykalniających, wykorzystujących podstawowe formy, jak: śpiew i ćwiczenia mowy, ruch z muzyką, słuchanie muzyki, muzykowanie na instrumentach, tworzenie. Śpiew kształci słuch, poczucie rytmu, pamięć muzyczną, rozwija aparat głosowy, uwagę, wyobraźnię, dostarcza wiedzy o świecie, sprzyja rozwojowi prawidłowej wymowy. Słuchanie muzyki rozwija zdolności percepcyjne, skupienie uwagi, koncentrację. Ruch z muzyką rozwija orientację, refleks, dotlenia organizm, poprawia krążenie, jest doskonałym źródłem radości i dziecięcą, wyobraźnię, kreatywność. Muzyczna wrażliwość korzystnie wpływa na uczucia i zaspakaja potrzeby wewnętrzne.odprężenia. Gra na instrumencie rozwija manualnie, a tworzenie rozwija twórczość dziecięcą, wyobraźnię, kreatywność. Muzyczna wrażliwość korzystnie wpływa na uczucia i zaspakaja potrzeby wewnętrzne. / Żłobek Odolany, Wola Warszawa

Śpiew jest podstawową formą aktywności muzycznej małego dziecka. Głos służy porozumiewaniu się, odzwierciedlaniu uczuć, nastrojów. Jako że piosenka jest utworem krótkim, swoistą miniaturą, dziecko jest w stanie ją zrozumieć, przeżyć, zapamiętać i odtworzyć. Piosenka, łącząc muzykę i słowo, ułatwia pierwsze kontakty ze światem dźwięków. Stanowi doskonały materiał do kształcenia głosu dziecka. Walorem piosenki jest warstwa tekstowa, poszerzająca słownictwo, wzbogacająca wiedzę o otaczającym świecie. Zbiorowe śpiewanie asymiluje rówieśników, pobudza dzieci nieśmiałe, zalęknione. W rozwoju fizycznym śpiew wzmacnia aparat głosowy, układ oddechowy, dotlenia organizm.

Skala głosu dziecka w okresie żłobkowym mieści się w obrębie tercji i do takich możliwości głosowych powinny być dobierane piosenki. Konstrukcja piosenki dla dzieci powinna być oparta na powtórzeniach melodycznych, rytmicznych i słownych. Mogą być one realizowane w formie echa lub dialogu. Jakie należy spełniać kryteria doboru piosenki? Przede wszystkim:

1 - dostosować do wieku i poziomu umysłowego dzieci,
2 - rozpiętość skali piosenki powinna być zgodna ze skalą głosu dziecka,
3 - dostosować treść słowną do wieku dziecka,
4 - dobrać odpowiedni stopień trudności linii melodycznej (nie mogą występować duże skoki melodii, skomplikowane rytmy),
5 - podkreślić wartości artystyczne piosenki w warstwie słownej i muzycznej.

Pierwszy śpiew dziecka może być nieprecyzyjny, niepewny, nieśmiały a melodia odtwarzana niezbyt czysto, ale w miarę ćwiczeń stanie się coraz bardziej doskonały. Zanim dziecko zacznie samo śpiewać, musi wiele piosenek wysłuchać w wykonaniu opiekuna. Prowadząc śpiew z małymi dziećmi, należy pamiętać, że ich aparat głosowy jest bardzo delikatny i dzieci nie powinny nadwyrężać go krzykiem. Dzieciom najmłodszym, między 4 a 18 miesiącem życia, sugeruje się odkrywanie muzyki wsparte śpiewem, słuchaniem utworów, zabawą w ruchu, stymulującymi wierszykami. Dzieci powinny pojmować muzykę jako źródło komunikacji, wykształcić w sobie pulsację rytmiczną, odróżniać zabawy od wprowadzenia do piosenek. W wyniku uczestnictwa w zajęciach muzycznych dzieci znajdują przyjemność w wypowiedzi muzycznej, są w stanie zaśpiewać motywy muzyczne, uczą się świadomego słuchania, są pobudzane do kreatywnego działania. Rozwój muzyczny ujawnia także indywidualne różnice między dziećmi w innych dziedzinach. / Żłobek Odolany, Wola Warszawa

Edwin E. Gordon, amerykański psycholog muzyki, w swoich pracach podkreśla wielokrotnie, że najważniejszym okresem dla wprowadzania dziecka w świat muzyki jest czas od pierwszych dni po urodzeniu do mniej więcej 3. roku życia. Wtedy to zachodzi silna akulturacja (osłuchanie się z rozmaitymi motywami muzycznymi i poczucie swojego ciała w ruchu w takt różnorodnych rytmów). Gordon podkreśla w swojej metodzie, aby nauczyciele śpiewali dzieciom znane i nieznane melodie w różnych tonacjach i określonym metrum. Należy angażować dzieci w śpiewanie i ciągły płynny ruch, a nie nadmiernie wykorzystywać nagrania i instrument.

Zajęcia umuzykalniające / Żłobek Odolany, Wola Warszawa / Karuzella nr 2 - Czysty Żłobek

Istotą umuzykalniania dzieci jest przede wszystkim praca nad jego rozwojem muzycznym i wrażliwością na muzykę. Aby dziecko stało się muzykalne (muzykalność to złożona zdolność, stanowiąca zespół określonych czynności psychicznych warunkujących czynne zajmowanie się muzyką) należy je poddawać różnym działaniom i doświadczeniom muzycznym. Zajęcia muzyczne w żłobku powinny zaspokajać podstawowe potrzeby i zainteresowania muzyką poprzez słuchanie i śpiewanie piosenek, słuchanie łatwych miniatur instrumentalnych lub wokalno-instrumentalnych, muzykowanie na prostych instrumentach perkusyjnych, ekspresję ruchową i swobodne działania kreatywne. Czas trwania zorganizowanych zajęć muzycznych w zależności od potrzeb i zainteresowań dzieci w grupach najmłodszych przebiega do 10 minut, a w starszych od 15 do 20 minut. Praca opiekuńczo-wychowawcza w żłobku jest ściśle związana z przebiegiem pór roku, świętami, uroczystościami. Bardzo ważne jest przygotowanie muzyczne opiekunek dziecięcych, które powinny wykorzystywać piosenki śpiewane na „żywo” podczas różnych czynności m.in. porządkowych. Stworzenie odpowiednich warunkó[w:] sala do zabaw muzyczno-ruchowych, instrumenty, rekwizyty itp., miła atmosfera sprzyjają rozwojowi dzieciom. Dzięki zajęciom muzycznym dzieci uczą się dyscypliny, organizowania zabaw, komunikacji, stają się słuchaczami, partnerami.

Nie ma wymogów zapamiętywania przez dzieci całych tekstów piosenek, opanowania dokładnie ćwiczeń, materiał może być różnorodny – taki, aby dzieci osłuchiwały się z zróżnicowanymi melodiami, rytmami itp. W zajęciach muzycznych szczególnie kładzie się nacisk na rozwijanie przede wszystkim dyspozycji ruchowych, słuchowych i głosowych dziecka, aby stanowiły przyjemne doświadczenie, przeżycie dla dziecka. Ze względu na krótkie skupienie uwagi dzieci, należy urozmaicać i zmieniać zadania, powtarzać i utrwalać piosenki. Dobrze widziany jest także tzw. rytuał muzycznego powitania i  muzycznego pożegnania, a także reagowanie na umówiony sygnał muzyczny, gdy nauczyciel zaprasza dzieci do koła, do pianina. Wśród zadań muzycznych znajdują się zabawy i ćwiczenia akustyczne, słuchowe, kontrastowe, rytmiczne, np. miarowe klaskanie, tupanie. Wśród zabaw ruchowych dominują: chodzenie i bieganie „w rozsypce” przy akompaniamencie pianina (ćwierćnuty, ósemki), tworzenie „pociągu”, naśladowanie „piłki” itp. / Żłobek Odolany, Wola Warszawa

Zaproponowane poniżej przykłady zabaw słuchowych obejmują:

1. Ćwiczenia wrażliwości słuchowej:
„Powtórz dźwięki” – uczestnicy zamykają oczy. Prowadzący szeleści gazetą, głośno stawia kroki, odsuwa krzesło, odsłania firanę, pstryka palcami, potrząsa kluczami, zrzuca książkę ze stołu na podłogę. Dzieci za każdym razem określają, jaki dźwięk usłyszały oraz skąd on dobiegał. „Taki sam czy inny?” – prowadzący wystukuje za pomocą pałeczek dowolny rytm (zaczyna od najprostszego, składającego
się z dwóch, trzech uderzeń), po chwili przerwy – następny. Dzieci odgadują, czy usłyszane rytmy były takie same, czy różne.

2. Ćwiczenia rytmiczne:
„Pokaż co usłyszałeś” – prowadzący ustala z dziećmi: podskok na jednej nodze oznacza klaśnięcie, ukłon – pauzę. Następnie wyklaskuje
rytm. Po wysłuchaniu rytmu każdy uczestnik prezentuje go za pomocą układu ruchowego.

3. Ćwiczenia koncentracji słuchowej:
„Na początku i na końcu” – prowadzący prosi dzieci, by słuchając zdań, najpierw zwróciły uwagę, jaki wyraz występuje w każdym z nich na początku, potem – na końcu. Po każdym  zdaniu uczestnicy wskazują słowa występujące na początku i na końcu. / Żłobek Odolany, Wola Warszawa

Świat zabawy muzycznej / Żłobek Odolany, Wola Warszawa / Karuzella nr 2 - Czysty Żłobek

Celem zabaw dla dzieci jest wprowadzanie ich w świat kultury, wartości, reguł społecznych. Poprzez zabawy dzieci uczą się zachowań, kultywowania obyczajów, komunikowania. Okolicznościowe uroczystości w żłobku sprzyjają relacjom rodzinnym. Podczas warsztatów o charakterze muzycznym dzieci mogą zamieniać się rolami. Zdaniem Hanny Trawińskiej, „wykorzystywane w poszczególnych zajęciach piosenki, wierszyki i wiadomości mają służyć jedynie i wyłącznie do osłuchania się dzieci ze słownictwem i do wstępnego kształtowania ich wyobraźni”. Wśród kolejnych, zaproponowanych dla małych dzieci zabaw i ćwiczeń muzyczno-ruchowych wymienia się: zabawy lub ćwiczenia orientacyjno-porządkowe, których celem jest zapamiętywanie swego miejsca i poruszania się w grupie, reagowanie na bodźce słuchowo-wzrokowe, spostrzeganie, uczenie się biegu, chodu.

Świat instrumentów / Żłobek Odolany, Wola Warszawa / Karuzella nr 2 - Czysty Żłobek

Wykorzystanie instrumentów perkusyjnych na zajęciach muzycznych w żłobku ma na celu:
- uatrakcyjnianie zajęć i zabaw;
- dostarczenie dzieciom radości ze wspólnego muzykowania;
- kształcenie słuchu muzycznego w zakresie poczucia rytmu, melodii, pamięci;
- zapoznanie dzieci z instrumentami perkusyjnymi o określonej wysokości i nieokreślonej wysokości, ze sposobami wydobywania z nich dźwięków;
- uwrażliwianie dzieci na zjawisko barwy instrumentu;
- rozwijanie dziecięcej wyobraźni;
- umożliwianie eksperymentowania z instrumentami

Zabawy i piosenki – Ciało i przestrzeń / Żłobek Odolany, Wola Warszawa / Karuzella nr 2 - Czysty Żłobek

Książka „Ruch i piosenka dla najmłodszych” autorstwa Marty Bogdanowicz182 to zbiór ćwiczeń i zabaw przeznaczonych do pracy z małymi dziećmi o charakterze integracyjnym. Cechuje je naturalność, prostota i uniwersalność. Można je wykorzystywać do prowadzenia zajęć prowadzonych Metodą Dobrego Startu, zajęć Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne. Zabawy umożliwiają dobrą komunikację z drugą osobą lub z grupą, prowokują do zadań twórczych. Autorka proponuje modyfikowanie tekstów piosenek, zastępowanie śpiewania rymowankami, wyliczankami, zmienne zastosowanie rytmu, metrum i formy ruchu (piosenki na powitanie, pożegnanie, z imionami Rolnik sam w dolinie; Mało nas; Stoi różyczka w czerwonym wieńcu; Mam  chusteczkę haftowaną; Ta Dorotka).

Jak podkreśla Marta Bogdanowicz, ważnym etapem rozwoju psychoruchowego dziecka jest wytworzenie się świadomości własnego ciała i otaczającej przestrzeni. Dziecko odbiera wiele wrażeń już w okresie płodowym, budując pierwotne ułożenie własnego ciała. Jest ono rozwijane w okresie wczesnego dzieciństwa, z czasem stając się bardziej świadome. Ważną rolę odgrywa  kontakt fizyczny dziecka z matką, a następnie z innymi osobami z otoczenia. Sprzyjają temu miłość, zaufanie i bezpieczeństwo. Umiejętność wyrażenia odczuć słowem jest już konkretną wiedzą dziecka o sobie samym. Rozwija się ona stopniowo: dziecko najpierw uczy się wskazywać nazywane przez opiekunów części ciała (mowa bierna), czyli rozpoznawać je – 2-latek powinien wskazać co najmniej trzy części ciała. Dziecko 2,5 – pięć, w tym szczegóły twarzy (oczy, nos, usta). Następnie dziecko zaczyna nazywać wskazane części ciała (mowa czynna). Na świadomość przestrzeni składa się umiejętność określania lokalizacji i kierunków w przestrzeni. W zakresie znajomości własnego schematu ciała wyodrębnia się zabawy p a l u s z k o w e, zabawy rozwijające świadomość poszczególnych części ciała, zabawy, które pomagają dziecku w  zapamiętywaniu zróżnicowania stron na prawą i lewą. Do zabaw na świadomość palców zaliczymy: Koci, koci łapci; Bawiły się dzieci paluszkami; Na świadomość ciała: Ania (To są Ani raczki…), Tu paluszek; Kotek łapki myje; Tańczymy labado.

Na świadomość prawej i lewej strony ciała i przestrzeni pasuje piosenka z zabawą Praczki; Boogie – Woogie; Stary Abraham; Nie chcę Cię znać; Pingwin, Kaczka; Stonoga. Inną grupę stanowią zabawy ruchowe, będące dobrym sposobem nawiązywania kontaktów, emocjonalnych z otoczeniem,  rówieśnikami i opiekunami, dają one poczucie siły, uczą zaufania do siebie. Do tej grupy zalicza się zabawy integrujące: wystukiwanie rytmu, samochody, spacerki, pieski, mosty, tunele. Zabawy – siłowanki, np. wspinaczka na drzewo, ściskanie. Zabawy – huśtania, Fotel bujany, kołyska, Koniki. Inna grupę stanowią zabawy ruchowe z rekwizytem, które usprawniają motorycznie, dają radość, odprężenie, stymulują twórczo. Zabawy z kocem, chustą animacyjną (Wachlowanie wysoko-nisko, Muzyczna chusta; Wirujące kolory). Zabawy ruchowe z opowieścią mają charakter żartobliwy, rozwijają wyobraźnię, pamięć, komunikację i współpracę w grupie. Polegają na ilustrowaniu ruchem, gestami opowiadanej przez opiekuna historii. Zabawy muzyczne i pląsy służą integracji grupowej, można przytoczyć te, które imitują ruch np. Ojciec Wirgiliusz; Julijanka; Muzykanci – konszabelanci, utrwalające nazwy tygodnia oraz pląsy na refleks. Zabawy ruchowe piosenka: Siała baba mak; Dwom tańczyć się zachciało, Miotlarz; Jawor, jawor; Zasiali górale; Krasnoludki; Jedzie pociąg z daleka; Kółko graniaste; Stary niedźwiedź; Chodzi lisek kolo drogi. Maria Dąbrowska i Jadwiga Grafczyńska w książce „Zabawy rytmiczne i umuzykalniające dla dzieci” proponują wśród zabaw na opanowanie rysunku przestrzennego: ćwiczenia oddechowe, wyrabiające sprawność ruchową (przysiad, chód na palcach itp.), z rekwizytami, woreczkami napełnionymi piaskiem, z kijkami, piłkami, obręczami, linką, ćwiczenia na różne ustawienia grupy w określonych rysunkach (koło, gwiazdka, rzędy, szeregi, cyfry, litery, wąż).

Wśród zabaw i ćwiczeń rytmicznych Autorki proponują:

- zmianę tempa i przerwę w muzyce (Samoloty, Kałuże, Pociągi),
- rozpoczęcie taktu (konkurs klaskania, ćwiczenia z piłką),
- realizację mieszanych wartości rytmicznych oraz zabawy pamięciowe (Koniki, Spacer, Zegar, Ptaszki, Idzie rak nieborak),
- zabawy inhibicyjno-incytacyjne (W tył i naprzód, Wiatraczki, Różne czynności, Dzień dobry – do widzenia).

Inną grupę ćwiczeń i zabaw stanowią zagadnienia muzyczne:

- rozpoznawanie rejestru basowego i wiolinowego (Grubo – Cienko);
- odróżnianie tonacji dur i moll (wesoło-smutno);
- wyrabianie u dzieci pamięci muzycznej (Rytm piosenki; Echo);
- rozpoznawanie barwy dźwięku instrumentów perkusyjnych ( Sami dobieramy akompaniament);
- rozpoznawanie dysonansowych (kłótnia) i konsonansowych (zgoda) skojarzeń dźwięków;
- rozpoznawanie elementów trójdźwięku durowego, kierunku, stopni gamy oraz interwałów (blisko-daleko);
- zmiany dynamiczne w muzyce;
- zmiany odległości (Duże i małe koła, Wiewiórka, Goniony);
- interpretacje rytmiczne utworów muzycznych.

Kolejną grupę stanowią zabawy z piosenką, czyli ilustracje ruchowe piosenek, piosenki z akompaniamentem perkusji, piosenki ilustrowane z elementami tańca (Urodziny marchewki). Bogata oferta materiałów metodycznych świadomie zastosowana przez nauczycieli może stymulować prawidłowy rozwój muzyczny i rozwijać zainteresowania małych dzieci.

Podsumowanie / Żłobek Odolany, Wola Warszawa / Karuzella nr 2 - Czysty Żłobek

Kontakt z muzyką wywiera ogromny wpływ na rozwój małego dziecka. Wpływa na kształtowanie zdolności poznawczych, harmonijny i wielostronny rozwój osobowości, wrażliwość, nieszablonowość w patrzeniu na otaczający świat. Wspiera rozwój wymowy, pamięci, logicznego myślenia, sprawności manualnych,
umiejętności współdziałania w grupie. Dzięki muzyce mały człowiek może rozwijać się i wzrastać w pełni. Czy dorośli w pełni są świadomi tego, jakie wartości niesie wczesne kształcenie muzyczne dzieci? / Żłobek Odolany, Wola Warszawa

Źródło: redakcja naukowa: IWONA KOPACZYŃSKA, AGNIESZKA OLCZAK, Recenzent dr hab. Waldemar Segiet © Copyright by Fundacja Edukacja – Demokracja – Rozwój, Zielona Góra 2016

Ostatnie lata przynoszą coraz większą wiedzę i świadomość na temat potrzeby wczesnej interwencji i wczesnego wspomagania rozwoju małego dziecka. Coraz więcej naukowców podejmuje tę problematykę w swoich tekstach, coraz więcej organizuje się konferencji na ten temat, coraz więcej ludzi rozumie znaczenie i wagę terminu wczesna interwencja terapeutyczna91 oraz widzi potrzebę stymulacji dziecka już w pierwszych latach życia. To bardzo istotne, bowiem stanowi znaczący przyczynek do zmiany podejścia i mentalności wszystkich pracujących z dziećmi lub opiekujących się nimi. Nie da się jednak ukryć, że to dopiero początki przemiany, jaka musi dokonać się nie tylko w aktach prawnych i w wiedzy terapeutów. Potrzebę krytycznej obserwacji rozwoju dziecka już od narodzin muszą rozumieć i podzielać rodzice, lekarze medycyny (neonatolodzy, pediatrzy, lekarze rodzinni, neurolodzy i neurochirurdzy), terapeuci (logopedzi, psychologowie, pedagodzy, rehabilitanci), opiekunowie w żłobkach i tym podobnych placówkach, a także politycy mający realny wpływ poprzez akty ustawodawcze na losy dzieci.

5.1. Potrzeba wczesnej interwencji

Opiekunowie w żłobkach, choć nie są to osoby mające z założenia pracować z dziećmi z zaburzeniami, w szczególny sposób mogą wesprzeć rodziny i poprzez odpowiednią opiekę pomóc w stymulacji dzieci, a także – poprzez czynną obserwację osiągnięć rozwojowych dzieci – pomóc w dokonaniu szybkiej diagnozy, w tych przypadkach, w których jest to potrzebne. Jak pokazują bowiem badania, wczesna diagnoza i terapia oraz stymulacja dzieci zagrożonych dysfunkcjami jest kluczem do pomocy tym dzieciom w normalnym funkcjonowaniu w przyszłości. W praktyce można zaobserwować, że coraz częściej udaje się wskazać istniejący problem już w pierwszych miesiącach życia dziecka. Niestety, ciągle można spotkać również kilkuletnie niemówiące dzieci, których rodzice jeszcze nie rozpoczęli poszukiwań pomocy albo dopiero zaczynają rozpoznawać problem (ponieważ sami nie mieli wystarczającej wiedzy o etapach rozwoju dziecka, ponieważ tej wiedzy nie mieli także pracownicy placówek, w których dzieci przebywały, np. żłobków). Niejednokrotnie można także usłyszeć historie rodziców szukających pomocy dla swoich dzieci, ale odbijających się od poszczególnych instytucji jak od murów i słyszących stwierdzenia typu: dziecko ma jeszcze czas, by nabyć umiejętności, których mu brakuje...; dziecku można postawić diagnozę dopiero, gdy skończy 3, 5 czy 6 lat(!)...; proszę wrócić, gdy dziecko zacznie mówić..., to z pewnością „opóźnione rozkwitanie”, proszę czekać... itp.

Dlatego myślę, że oprócz wskazania tego, jakie działania należy podjąć w pracy z małymi dziećmi w ramach wczesnego wspomagania rozwoju i jakie sfery powinny podlegać stymulacji, należy najpierw podkreślić wyraz „wczesna”. Wczesna – czyli jak najszybciej, jak tylko zaistnieje podejrzenie  niepełnosprawności czy dysfunkcji, od początku. W praktyce jednak nie zawsze spotyka się takie rozumienie tego wyrazu. Przede wszystkim należy odnotować fakt, że są dzieci, co do których nikt nie ma wątpliwości odnośnie do konieczności jak najszybszej im pomocy, np. w przypadku Zespołu Downa, Mózgowego Porażenia Dziecięcego itp.; po diagnozie tych schorzeń rodzice od razu kierowani są do placówek udzielających kompleksowej pomocy takim dzieciom i wtedy rzeczywiście możemy mówić o wczesnej pomocy czy interwencji. Ale równocześnie cały czas istnieje problem zbyt późnego reagowania w przypadku dzieci, których problem nie jest tak oczywisty od dnia narodzin (choć od początku dzieci te wskazują swoim zachowaniem na pewną dysfunkcyjność), jak np. przypadki zagrożenia autyzmem, niektóre przypadki małogłowia, które bywa niekiedy w ogóle niezauważone, dzieci zagrożone dysleksją (w wyniku mikrouszkodzeń CUN). W tych przypadkach rodzice często dość późno orientują się w istniejącym problemie, a nawet jeśli zauważają go wcześniej, są niejednokrotnie „uspokajani” przez specjalistów, z którymi na ten temat rozmawiają. I właśnie dlatego nadal istnieje konieczność stawiania akcentu na wyrazie „wczesne”.

Nasuwa się w tym miejscu pytanie, dlaczego wciąż istnieje problem z wczesną diagnozą, a nawet chęcią podjęcia działań wspomagających rozwój, gdy tyle już wiadomo o plastyczności mózgu i jego rozwoju? W literaturze przedmiotu można spotkać argumenty mające rzekomo przemawiać przeciw stawianiu wczesnej diagnozy w przypadkach, w których obraz zaburzeń nie jest dość ostry (np. zagrożenie autyzmem); są nimi następujące twierdzenia:

(a) obraz zaburzeń u małego dziecka jest mało specyficzny, kryteria diagnostyczne nieostre;

(b) istnieje niewiele narzędzi, które umożliwiają precyzyjną diagnozę;

(c) pochopna diagnoza może spowodować nadanie dziecku etykiety, co będzie miało dla niego nieodwracalne skutki;

(d) dzięki plastyczności i mechanizmom kompensacyjnym może samoistnie powrócić prawidłowe w dużym stopniu funkcjonowanie.

Jednakże brak możliwości postawienia precyzyjnej diagnozy czy nieostre kryteria diagnostyczne nie mogą stanąć na przeszkodzie w stwarzaniu dziecku warunków do optymalnego rozwoju, a to może zapewnić dzieciom zdradzającym dysfunkcyjność tylko jak najszybsze udzielenie im pomocy, czyli podjęcie terapii. Nie możemy również przewidzieć, czy dziecko poradzi sobie samo z problemem, czy mechanizmy kompensacyjne będą na tyle silne, by przywrócić dziecku prawidłowe funkcjonowanie, dlaczego więc czekać, aż problem się pogłębi i będzie już naprawdę nieodwracalny (a przecież właśnie we wczesnym rozwoju plastyczność mózgu jest największa). Trudno również zgodzić się z twierdzeniem, że wczesna diagnoza „stygmatyzuje” dziecko, po pierwsze dlatego, że taka diagnoza nie zostaje dziecku nadana i ogłoszona wszem wobec, ale stanowi bardzo ważną informację dla rodziców i terapeutów, stając się podstawą terapii, i pełni funkcję motywującą do podjęcia określonych działań – jak pisze J. Cieszyńska – „stwarza warunki natychmiastowego rozpoczęcia terapii”. W tym miejscu warto także nadmienić, że zamiast odwlekać nazwanie problemu, o wiele bardziej potrzebne jest działanie na rzecz uświadamiania społecznego, że taka wczesna diagnoza jest właśnie daniem dziecku szansy.

Po drugie, o wiele gorszym „naznaczeniem” dziecka może się okazać – w moim przekonaniu – przyjęcie postawy biernej na początku, czyli przy pierwszych symptomach zaburzeń, co w przyszłości – w wyniku rozwoju np. negatywnych emocji spowodowanego zaburzeniami rozwojowymi – będzie skutkowało wyłączaniem dziecka ze społeczności (przedszkolnej, sąsiedzkiej itp.) Oczywiście, chęć pomocy dziecku nakazuje podjęcie jak najszybszych działań, a przemawia za tym zarówno wiedza neurobiologiczna, dzięki której posiadamy naukowe fakty o niezwykłych możliwościach mózgu w pierwszych trzech latach życia. Dziecko pod wpływem odpowiednio prowadzonej stymulacji jest w stanie bardzo wiele wypracować, jak i wiele przykładów dzieci, u których wcześnie rozpoczęta terapia spowodowała wyrównanie deficytów rozwojowych i umożliwiła tym dzieciom normalne funkcjonowanie w środowisku. Niezwykle istotne w decydowaniu o wczesnych działaniach stymulujących rozwój czy czynnościach terapeutycznych jest również to, że dzięki podjęciu pracy we wczesnym dzieciństwie możemy nie tylko zahamować czy osłabić przebieg zaburzenia, ale niekiedy wręcz zatrzymać dalsze niekorzystne zmiany. Szybkie podjęcie działań zapobiega także manifestowaniu się wtórnych objawów zaburzenia. Pełni zarazem bardzo ważną funkcję psychologiczną – pozwala rodzicom na w miarę szybkie przystosowanie się do nowej roli i wypracowanie odpowiednich metod opieki i wychowania, a z czasem także reguł współpracy z dzieckiem.

cdn

Źródło: redakcja naukowa: IWONA KOPACZYŃSKA, AGNIESZKA OLCZAK, Recenzent dr hab. Waldemar Segiet © Copyright by Fundacja Edukacja – Demokracja – Rozwój, Zielona Góra 2016

Poniższa tabela przedstawia najczęściej spotykane alergeny pokarmowe. W celu ułatwienia dla Państwa informacji do każdego alergenu pokarmowego została przypisana cyfra porządkowa, która również została umieszczona w jadłospisie.

Alergeny pokarmowe:

1. Mleko oraz jego przetwory
2. Gluten
3. Jajka i produkty pochodne
4. Seler
5. Ryby i produkty pochodne
6. Soja

Wszelkiego rodzaju wędliny zgodnie z informacjami od producentów mogą zawierać śladowe ilości : glutenu, jaj, soi, gorczycy, sezamu.
Do przygotowania posiłków używane są przyprawy: pieprz, ziele angielskie, liść laurowy, majeranek, oregano, bazylia, zioła prowansalskie, papryka słodka, pieprz ziołowy, kwasek cytrynowy, cukier waniliowy.

Zgodnie z informacjami od producentów mogą one zawierać śladowe ilości:
glutenu, mleka, jaj, soi, selera i gorczycy.

Poniższa tabela przedstawia najczęściej spotykane alergeny pokarmowe. W celu ułatwienia dla Państwa informacji do każdego alergenu pokarmowego została przypisana cyfra porządkowa, która również została umieszczona w jadłospisie.

Alergeny pokarmowe:

1. Mleko oraz jego przetwory
2. Gluten
3. Jajka i produkty pochodne
4. Seler
5. Ryby i produkty pochodne
6. Soja

Wszelkiego rodzaju wędliny zgodnie z informacjami od producentów mogą zawierać śladowe ilości : glutenu, jaj, soi, gorczycy, sezamu.
Do przygotowania posiłków używane są przyprawy: pieprz, ziele angielskie, liść laurowy, majeranek, oregano, bazylia, zioła prowansalskie, papryka słodka, pieprz ziołowy, kwasek cytrynowy, cukier waniliowy.

Zgodnie z informacjami od producentów mogą one zawierać śladowe ilości:
glutenu, mleka, jaj, soi, selera i gorczycy.